Zein janari gorde behar dugu hozkailuan eta zein ez?

Egia da, hoztea da janaria kontserbatzeko metodo nagusietako bat, baina janari guztiak ez lirateke hozkailuan gorde behar.

Tenperatura baxuak eta hezetasunak kalte egiten die janari batzuen kalitate organoleptikoari (zaporea, testura, usaina) eta hondatu egin ditzake (onddoak sortu). Horrenbestez, jakin egin behar da zein janari gorde behar den hozkailuan eta zein ez.

Hoztea: Elikagai Segurtasunaren aliatua

Elikadura-intoxikazioen laurdenak hozte desegoki baten eraginez sortzen dira; izan ere, mikroorganismo patogenoak azkar ugaltzen dira giro-tenperatura batean eta hezetasun-baldintza egokietan badaude.

Hori dela eta, janari gehiena hozkailuan gordetzeak elikagaien segurtasuna bermatzen du. Hala ere, ondo nola egin jakin behar da. Gainera, hozteak kalte egiten die janari batzuen kalitateari, eta hondatu ere egin ditzake.

Hozkailuan gorde behar EZ diren elikagaiak

Garrantzitsua da jakitea zein elikagairi egiten dien kalte hozkailuko tenperatura baxuak eta hezetasunak eta zein diren elikagai horiek kontserbatzeko baldintza onenak.

Tomatea

Hozkailuko tenperaturak atzeratu egiten du tomatearen heltze-prozesua eta puskatu egiten ditu zelula-paretetako mintzak; hortaz, tomateak hozkailuan ez dira heltzen, zaporea galtzen dute eta irintsu bihurtzen dira. Hori dela eta, giro-tenperaturan gorde behar dira.

Platanoak

Tomateekin bezala, hozkailuko tenperatura hotzak atzeratu egiten du platanoen heltze-prozesua; beraz, giro-tenperaturan egon behar dute hauek ere, ondo hel daitezen. Hala ere, platanoak oso helduta badaude eta ez badira berehala jan behar, hozkailuan gorde daitezke hondatu ez daitezen, eta azaleko mintzak puskatzen badira ere eta marroi edo beltz bihurtzen badira ere, platanoa jateko moduan egongo da barrutik.

Patatak

Hozkailuko tenperatura hotzaren eta hezetasunaren ondorioz, patataren almidoia azukre bihurtzen da, eta aldatu egiten zaio zaporea eta testura, irintsu bihurtzen delako. Gainera, akrilamida gehiago izango du frijitzen bada edo labean tenperatura altuan erretzen bada. Hortaz, patatak leku fresko, lehor eta ilun batean gorde behar dira.

Tipulak eta baratxuriak

Hozkailuko hezetasunak lizuna sorrarazten du; horrez gain, gelditu egiten du tipula eta baratxurien heltze-prozesua eta neutralizatu egiten du haien zapore aromatikoa. Hori dela eta, tipulak eta baratxuriak gordetzeko lekurik onena leku fresko, lehor eta ilun bat da.

* Patatak, tipulak eta baratxuriak telazko edo paperezko poltsa batean gordetzea komeni da, argiak zuzenean eman ez diezaien, horrek oxidazioa eragiten baitu, eta inoiz ez dira plastikozko poltsatan gorde behar, azkartu egiten baitute erneketa eta hondatu egiten baitute produktua, airearen zirkulazio-faltagatik.

Ogia

Tenperatura hotzek azkartu egiten dute kristalizazio-prozesua; hortaz, ogia (baita moldeko ogia ere) lehortu eta gogortu egiten da, eta galdu egiten du zaporea hozkailuan gordetzen bada. Hori dela eta, leku fresko eta lehor batean gorde behar da, eta telazko edo paperezko poltsa batean; inoiz ez plastikozko poltsa batean.

Oliba-olioa

Tenperatura baxuen ondorioz, olioa kondentsatu eta solido bihurtzen da, eta gurinaren antzeko trinkotasuna hartzen du. Leku fresko eta ilun batean gorde behar da, argiak azkartu egiten baitu oxidazioa.

Kafea

Hozkailuko tenperatura hotza eta hezetasuna dela eta, galdu egiten du zaporea eta usain hain aromatikoa, eta azkarrago hondatzen da. Kafea leku fresko eta ilun batean gorde behar da.

Txokolatea

Hozkailuko hotzaren eta hezetasunaren eraginez, geruza zuri bat sortzen da txokolatean, azukrearen kristalizazioaren ondorioz, eta horrek aldatu egiten dio zapore bizia. Hori dela eta, argi zuzenetik urrun gorde behar da, giro-tenperaturan.

Eztia

Txokolatearekin bezala, tenperatura baxuaren eraginez, eztiaren azukreak kristalizatu egiten dira, eta aldatu egiten dira eztiaren zaporea eta testura. Eztia, beraz, giro-tenperaturan gorde behar da, ondo itxitako ontzi batean.

Fruta tropikalak: anana, meloia, angurria, mangoa, ahuakatea, kiwia, mertxika

Klima beroetako frutak direnez, hozkailuko tenperatura baxuak kalte egiten die, azkartu egiten baitu usteltze-prozesua. Horrek ez die ondo heltzen uzten, eta aldatu egiten du fruten berezko zaporea eta testura. Hala eta guztiz ere, tenperatura altuak direla-eta oso helduta baldin badaude eta ez badira berehala jaten, hozkailuan gorde daitezke egun batzuetan, haien bizitza luzatzeko.

Hozkailuan gorde behar diren elikagaiak

Barazkiak, berriz, bai, hoztu egin behar dira, baina kontuan hartu behar dira gomendio hauek hozkailuan hobeto kontserba daitezen:

• Gorde barazkiak fruten eta barazkien beheko tiraderan, hori baita hezetasun gutxiena eta tenperatura altuena (10ºC) duen lekua. Tenperatura baxuagoetan hondatu egin daitezke.
• Garbitu barazkiak. Jan aurretik (gordinik edo prestatuta), garbitu egin behar dira lur- eta ongarri-hondarrak kentzeko eta ebakiak edo zauriak dituzten edo zimelduta dauden zatiak kentzeko. Horren helburua da mikroorganismoak eta beste kutsatzaile batzuk barazki barrura ez sartzea.
• Ontziak. Saltoki handietan erositako barazki gehienak poliestireno hedatuzko erretilutxoetan egoten dira bilduta plastiko garden zulatu batekin, barazkiek berez duten ura kondentsatu ez dadin. Hortaz, ontzi horietan gordetzea gomendatzen da. Ontziratu gabe erosten badira, bere horretan jarri behar dira tiraderan, ez plastikozko poltsatan, poltsek azkartu egiten baitute onddoak sortzeko prozesua.

Gomendio horiei jarraituz gero, barazkiek 7 egun ere iraun dezakete jateko moduan, hosto berdeko barazkiek izan ezik (letxuga, espinaka, zerba). Horiek delikatuagoak dira, eta gehienez ere hiru egun iraun dezakete jateko moduan.